Πώς να συνεργάζεστε αποτελεσματικά με τα παιδιά σας;
Κάθε γονιός προβληματίζεται με αυτό το ζήτημα. Αν έχετε μικρά παιδιά γνωρίζετε ,πως η καθημερινότητα μπορεί να είναι μια μάχη για τα πιο απλά πράγματα. Ακόμα και οι πιο ήρεμοι, υπομονετικοί και φροντιστικοί γονείς μπορούν να το ”χάσουν ” κάποιες στιγμές, με ένα δίχρονο που πεισματικά αρνείται να ντυθεί.
Σκεφτείτε απλές στιγμές όπως όταν μαγειρεύετε, ένα νήπιο μπορεί να ξεσπάσει σε κλάματα επειδή δεν το αφήσατε να βάλει το ίδιο αλάτι. Το παιδί ξεκινάει να ουρλιάζει, να κλαίει και να χτυπιέται για ώρα. Τότε πάνω στον πανικό μας φωνάζουμε και εμείς ”Σταμάτα να ουρλιάζεις τώρα!”
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε και εμάς και τα παιδιά μας να βιώνουμε λιγότερες τέτοιες κουραστικές και στρεσογόνες καταστάσεις; Σίγουρα δεν μπορούμε να τις εξαλείψουμε, μπορούμε όμως να τις μειώσουμε. Μπορούμε να βρούμε καλύτερους τρόπους να διαχειριζόμαστε και εμείς τις εκρήξεις μας, και μέσω του δικού μας παραδείγματος, να βοηθήσουμε και τα δικά μας τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Εμείς είμαστε το παράδειγμα τους προς μίμηση και οι συναισθηματικοί τους ρυθμιστές.
Tί είναι θετική διαπαιδαγώγηση?
Η θετική διαπαιδαγώγηση είναι μία μέθοδος που αναπτύχθηκε από τους βιεννέζους ψυχιάτρους Alfred Adler και Rudolf Dreikus. Η θετική διαπαιδαγώγηση δίνει έμφαση στον αμοιβαίο σεβασμό και χρησιμοποιεί ως βασικό εργαλείο την θετική καθοδήγηση. Βασίζεται περισσότερο στο να μάθουμε πως να συμπεριφερόμαστε μέσω του θετικού παραδείγματος, και εστιάζοντας κάθε φορά στο τι μπορούμε να κάνουμε για να διορθώσουμε ένα λάθος και όχι να τιμωρήσουμε μία πράξη. Αν για παράδειγμα το παιδί μας έριξε το νερό κάτω δεν δίνουμε έμφαση σε αυτό που έκανε αλλά πως μπορούμε να το διορθώσουμε, μαθαίνοντας το ότι όταν ρίχνουμε νερό κάτω το μαζεύουμε με χαρτί.
Οι μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της θετικής διαπαιδαγώγησης αποδίδει καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη συμπεριφορά του παιδιού , την συναισθηματική του ανάπτυξη ,την ψυχική του υγεία και τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις .
Πρακτικές συμβουλές που μπορούν να μας βοηθήσουν στην καθημερινότητα.
1.Προβλεψιμότητα.
Η πρόληψη είναι το κλειδί! Να γνωρίζεται το παιδί σας τι αντέχει και τι όχι, οπότε μπορείτε να σχεδιάζετε εγκαίρως και κατάλληλα. Είναι μη ρεαλιστικό να περιμένετε ένα νήπιο να έχει τη προσοχή και τους μηχανισμούς διαχείρισης των συναισθημάτων ενός ενήλικα. Το να πιστεύουμε ότι ένα δίχρονο μπορεί να κάτσει ώρα σε ένα τραπέζι ενός εστιατορίου, όσο χαλαρά κάθονται και οι ενήλικες είναι μη ρεαλιστικό. Προβλέψτε και φέρτε μαζί σας παιχνίδια, πηγαίνετε σε ένα εστιατόριο φιλικό για παιδιά.
2.Επικεντρωθείτε στις αιτίες πίσω από την συμπεριφορά.
Υπάρχει πάντα ένας λόγος γιατί τα παιδιά δεν συμπεριφέρονται καλά ακόμα και αν ο λόγος σε μας δεν φαίνεται σοβαρός. Για το παιδί αυτός ο λόγος μπορεί να είναι λογικός και να συμπεριφέρεται έτσι. Αν εντοπίσουμε την αιτία , ακόμα και αν τα παιδιά δεν πετύχουν αυτό που ήθελαν, εκείνη τη στιγμή θα νιώσουν ότι κάποιος τα αναγνωρίζει και τα καταλαβαίνει. Για το Γιάννη, 2 ετών το να του πάρει ο φίλος του το αυτοκινητάκι, είναι κάτι που μπορεί να τον οδηγήσει σε έντονα ξεσπάσματα. Για μας δεδομένου ότι έχει εκατό αυτοκινητάκια, μπορεί να είναι ένας αστείος λόγος. Αυτό που έχει όμως εκείνη την ώρα ανάγκη το παιδί μας, είναι η αναγνώριση και η αποδοχή του συναισθήματος του. Η αιτία πίσω από μια δύσκολη συμπεριφορά μπορεί να είναι η έλλειψη ύπνου, η πείνα ή ακόμα και η απουσία ποιοτικού χρόνου μαζί του.
3.Ευγενική κ συμπεριφορά.
Να είστε ευγενικοί και γεμάτοι σεβασμό απέναντι στο παιδί σας και στους γύρω σας. Είστε το πρότυπό του και τα παιδία σε αυτές τις ηλικίες μαθαίνουν μέσω της μίμησης και όχι μέσω της διάλεξης. Όταν ένας γονιός φωνάζει και υποτιμάει το παιδί του τότε και αυτό μαθαίνει να αντιδράει με τον ίδιο τρόπο όταν είναι αναστατωμένο. Το να είμαστε ευγενικοί δεν σημαίνει ότι δεν βάζουμε όρια. Επικοινωνούμε όμως τις ανάγκες μα ςμε έναν τρόπο ήρεμο και κατανοητό προς το παιδί. Ένα σταθερό και ήρεμο όχι είναι καλύτερο από ένα όχι με φωνές.
4.Δημιουργήστε ένα περιβάλλον με ”ναι”.
Προτού πείτε όχι, σταματήστε, για να σκεφτείτε ”Γιατί λέω όχι ”. Αν η δραστηριότητα σας ταλαιπωρεί, αλλά δεν είναι επικίνδυνη, σκεφτείτε να την επιτρέψετε. Αν ένα νήπιο μπορεί να δοκιμάσει να εξερευνήσει ένα μονοπάτι ή δραστηριότητα, με τη βοήθεια του γονέα, μπορείτε να την παρέχετε. Αν δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε από κοινού την δραστηριότητα με ασφάλεια, προσπαθήστε να το αντικαταστήσετε με κάτι άλλο.
5.Κατανοήστε τις αναπτυξιακές ικανότητες του παιδιού σας.
Τα παιδιά που δεν μιλάνε ακόμα δεν κατανοούν κάποιες αντιλήψεις, όπως το μοίρασμα και έχουν μικρό ή καθόλου έλεγχο των παρορμήσεών τους. Η δημιουργία πολλών κανόνων και οι απαγορεύσεις το πιθανότερο να απελπίσουν και το γονέα και το παιδί. Αναπτύξτε τις κατάλληλες προσδοκίες, βασισμένες στην ηλικία και τις ικανότητες του παιδιού σας.
Η θετική διαπαιδαγώγηση δεν θα παράγει αλλαγές συμπεριφοράς εν μια νυκτί και ούτε είναι εύκολο για μας ως γονείς να την εφαρμόζουμε ειδικά αν δεν έχουμε μεγαλώσει και με αυτό τον τρόπο. Το θέμα δεν είναι να πάρουμε γρήγορα αποτελέσματα. Είναι να καταφέρουμε ως γονείς να ενισχύσουμε το δεσμό μας και συνεπώς τα παιδιά μας μέσω της μίμησης να αυτο-ρυθμιστούν. Θα πάρει χρόνο να δούμε πραγματικές αλλαγές γιατί τα παιδιά χρειάζονται επανάληψη. Όταν όμως αυτό θα συμβεί, θα είναι σημαντική ανταμοιβή και τα πλεονεκτήματα θα είναι για μια ζωή.
Με υπομονή και πολύ πρακτική, μπορείτε να μετατρέψετε αυτές τις στιγμές σε πολύτιμα μαθήματα ζωής για τα παιδιά σας.
Ελένη Κοντογιάννη
Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια γονέων από την Attachment parenting International