Ο HPV αποτελεί το πλέον διαδεδομένο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα που σπάνια περιπλέκει τη δική σας υγεία ή του μωρού σας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού.Ενημερωθείτε σχετικά με όλες τις τελευταίες πληροφορίες σχετικά με την παρακολούθηση και την επιρροή του στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τί είναι ο HPV και πώς μεταδίδεται;
Ο HPV (Human Papilloma Virus) είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, ο οποίος εμφανίζει ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα καθώς υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού.
Πρόκειται για έναν DNA ιό που προσβάλλει το δέρμα και τους βλεννογόνους προκαλώντας καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις. Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 120 τύποι του HPV εκ των οποίων οι 40 προσβάλλουν την πρωκτογεννητική περιοχή συμπεριλαμβανομένου του τραχήλου της μήτρας. Οι τύποι του HPV κατηγοριοποιούνται με βάση την πιθανότητα εμφάνισης νεοπλασίας σε υψηλού κινδύνου (16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,59), σε πιθανώς υψηλού κινδύνου (26,53,66,68,73,82) και χαμηλού κινδύνου (6,11,42,43,44,54,61,70,72,81) οι οποίοι προκαλούν κατά κανόνα καλοήθεις αλλοιώσεις όπως τα οξυτενή κονδυλώματα.
Οι γεννητικοί τύποι του HPV είναι κυρίως σεξουαλικά μεταδιδόμενοι καθώς εισέρχονται στον οργανισμό από μικροαμυχές που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Η πιθανότητα HPV μετάδοσης με κοινή χρήση πετσετών/ εσωρούχων με μολυσμένα άτομα είναι πολύ χαμηλή.
Ποιά είναι τα συμπτώμματα του HPV;
Τα συμπτώματα στην κλινική εικόνα της νόσου συνίστανται κυρίως στα οξυτενή κονδυλώματα τα οποία αναπτύσσονται στα εξωτερικά γεννητικά όργανα και στην περιπρωκτική περιοχή. Τα οξυτενή κονδυλώματα παρουσιάζονται ως προεξοχές του δέρματος με επιφάνεια που μοιάζει με κουνουπίδι. Άλλες αλλοιώσεις είναι οι γνώστες μυρμηγκιές.
Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως η προσβολή από HPV έχει υποκλινική εικόνα, δηλαδή βλάβες επίπεδες, μη εμφανείς δια του γυμνού οφθαλμού, οι οποίες εκτοπίζονται μόνο κατόπιν ιατρικής εξέτασης με τεστ-Παπανικολάου και κολποσκόπηση. Οι περισσότερες λοιμώξεις από HPV δεν εμφανίζουν συμπτώματα και υποχωρούν χωρίς θεραπεία με την πάροδο των ετών. Κάποιες λοιμώξεις από HPV μπορεί να επιμείνουν για χρόνια και να δημιουργήσουν δυσπλασία με άτυπα κύτταρα. Σε κάποιες περιπτώσεις τα κύτταρα αυτά που μένουν χωρίς την απαραίτητη παρακολούθηση και θεραπεία ενδέχεται να οδηγήσουν σε προκαρκινικές αλλοιώσεις και εν συνεχεία σε διηθητικό καρκίνο.
Πώς εξετάζεστε για αυτόν;
Στα πλαίσια της πρόληψης το τεστ-Παπ πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο εφόσον δεν ανιχνεύεται παθολογία στα κύτταρα του τραχήλου. Στις περιπτώσεις όμως που το τεστ-Παπ εντοπίζει κάποια ύποπτα κύτταρα η αντιμετώπιση εξατομικεύεται. Επιπροσθέτως θα πρέπει να γίνει κολποσκόπηση και ενδεχομένως λήψη βιοψιών από τον τράχηλο και HPV DNA test.
Με το κλασσικό τεστ-Παπ γίνεται λήψη κυττάρων με τη βοήθεια ειδικής σπάτουλας από την εξωτερική επιφάνεια του τραχήλου και με βουρτσάκι από τον ενδοτραχηλικό αυλό, ή με ειδικό βουρτσάκι (Broom) στην περίπτωση της νεότερης μεθόδου με κυτταρολογία υγρής φάσης (Thinprep). Τα κύτταρα εν συνεχεία αποστέλλονται στον κυτταρολόγο για εξέταση.
Η κυτταρολογία σε συνδυασμό με την κολποσκόπηση είναι απαραίτητες για τον έλεγχο όλων των γυναικών με παθολογικό τεστ-Παπ. Κατά την κολποσκόπηση γίνεται έλεγχος του τραχήλου της μήτρας με το κολποσκόπιο , η εικόνα του τραχήλου μεγεθύνεται από 3 έως 40 φορές και ύστερα από χρώση του τραχήλου με διάλυμα οξεϊκού οξέος 5%ή και lugol ανιχνεύονται τυχόν παθολογικές αλλοιώσεις. Αν χρειαστεί γίνεται λήψη βιοψιών (μικρά τεμάχια ιστού) με ειδική λαβίδα από τον τράχηλο. Επίσης, αν κριθεί σκόπιμο μπορεί να γίνει άμεσος έλεγχος του DNA του HPV μέσα στα κύτταρα και να ανιχνεύουν έτσι οι HPV τύποι υψηλού κινδύνου. Όλες οι παραπάνω διαδικασίες είναι ανώδυνες και μπορούν να γίνουν στο γυναικολογικό ιατρείο.
Πώς μπορεί ο HPV να επηρεάσει την εγκυμοσύνη σας;
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η άμυνα του οργανισμού είναι αποδυναμωμένη γεγονός που καθιστά τις γυναίκες πιο ευάλωτες στις λοιμώξεις. Κατά συνέπεια τα ήδη υπάρχοντα κονδυλώματα μπορεί να αυξηθούν τόσο σε μέγεθος όσο και σε αριθμό ή ακόμα και να πρωτοεμφανιστούν κατά τη διάρκεια της κύησης.
Η HPV λοίμωξη δεν αποτελεί εμπόδιο για τη σύλληψη και κυοφορία. Η μετάδοση της λοίμωξης στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της κύησης είναι πολύ σπάνια. Το έμβρυο ενδέχεται να προσβληθεί κατά τη δίοδο του κατά τον τοκετό από τον πυελογεννητικό σωλήνα, όπου έρχεται σε επαφή με τις βλάβες σε περίπτωση που πρόκειται για ενεργό HPV λοίμωξη. Ως αποτέλεσμα μπορεί να εμφανιστούν δερματικές βλάβες ή θηλωμάτωση του λάρυγγα και του αναπνευστικού σωλήνα του νεογνού ή και αργότερα, μέχρι την ηλικία των 3 ετών.
Πώς μπορεί ο HPV να επηρεάσει τον τοκετό σας;
Τα οξυτενή κονδυλώματα ενδέχεται να αυξηθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα κονδυλώματα που αναγνωρίζονται νωρίς στη εγκυμοσύνη θα πρέπει να αντιμετωπιστούν περί την 30η-32η εβδομάδα της κύησης ούτως ώστε ο ιστός να προλάβει να επουλωθεί μέχρι τον τοκετό. Αν κριθεί απαραίτητη η θεραπεία θα πρέπει να γίνεται με laser, με διαθερμία, ή με χειρουργική αφαίρεση. Κάποιες τοπικές θεραπείες κατά τη διάρκεια της κύησης με κρέμες και διαλύματα θα πρέπει να αποφεύγονται καθώς ενέχουν τον κίνδυνο τερατογένεσης.
Η ύπαρξη HPV λοίμωξης δεν επηρεάζει την επιλογή του τρόπου του τοκετού καθώς δεν είναι σίγουρο ότι η πιθανότητα μετάδοσης στο έμβρυο μειώνεται με την καισαρική τομή. Εξαίρεση για την εκλογή της καισαρικής τομής ως μεθόδου τοκετού αποτελούν οι περιπτώσεις μεγάλων κονδυλωμάτων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εμπόδιο ή θα αιμορραγούσαν κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού τοκετού.
Πρέπει και πότε ακριβώς να εξεταστείτε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης για HPV;
Σε γυναίκες που δεν έχουν υποβληθεί σε πρόσφατο κυτταρολογικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας είναι σημαντικό να γίνει τεστ-Παπ κατά την πρώτη επίσκεψη της εγκυμοσύνης. Η λήψη του τεστ-Παπ δεν είναι επικίνδυνη στην εγκυμοσύνη. Εναλλακτικά η λήψη κυττάρων από τον ενδοτράχηλο γίνεται με τη χρήση βαμβακοφόρου στειλεού και όχι βουρτσάκι. Αν χρειαστεί κολποσκοπικός έλεγχος κατά τη διάρκεια της κύησης αυτό μπορεί να γίνει χωρίς κίνδυνο, καθώς και να γίνει επανάληψη του τεστ-Παπ και αργότερα στην εγκυμοσύνη. 90 ημέρες μετά τον τοκετό η λεχωίδα μπορεί να ξαναμπεί στη ρουτίνα του τακτικού γυναικολογικού ελέγχου με τεστ-Παπ.
Μπορεί ο HPV να επηρεάσει τον τοκετό σας;
Παρόλη τη μεγάλη συχνότητα εμφάνισης του HPV στο γενικό πληθυσμό, η κάθετη μετάδοση του από τη μητέρα στο έμβρυο ή στο νεογνό είναι σπάνια. Η HPV λοίμωξη της μητέρας σπανίως προδιαθέτει το νεογνό σε εμφάνιση δερματικών βλαβών ή σε επαναλαμβανομένη αναπνευστική θηλωμάτωση (RRP-recurrent respiratory papillomatosis- θηλωμάτωση των φωνητικών χορδών). Η καισαρική τομή δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης RRP.
Η συγγενής λοίμωξη δεν σχετίζεται με την ύπαρξη κονδυλωμάτων της μητέρας ούτε με τον τρόπο του τοκετού. Οι βλάβες από HPV στο αιδοίο, στο περίνεο, στον κόλπο ή στον τράχηλο δεν αποτελούν αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό αλλά χρήζουν θεραπείας κατά τη διάρκεια της κύησης. Σε HPV λοίμωξη η καισαρική τομή μπορεί να έχει ένδειξη αν υπάρχει εμφανής απόφραξη της γεννητικής οδού από κονδυλώματα που θα αποτελούσαν εμπόδιο για έναν φυσιολογικό τοκετό ή αν θα προκαλούσαν μεγάλη αιμορραγία κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού τοκετού.
Extra tip
Η HPV λοίμωξη δεν αποτελεί αιτία για πανικό. O HPV εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις δεν εξαφανίζεται όμως από τον οργανισμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι HPV λοιμώξεις έχουν παροδικό χαρακτήρα και υποχωρούν αυτόματα. Η θεραπεία έχει σαν στόχο την υποχώρηση των συμπτωμάτων και την πρόληψη ανάπτυξης νεοπλασίας. Ο καρκίνος τραχήλου είναι σπάνιο επακόλουθο της μόλυνσης από HPV τύπους υψηλού κινδύνου και προλαμβάνεται. Είναι απαραίτητο να τονιστεί η σημασία της πρωτογενούς πρόληψης με τη χρήση των εμβολίων σε συνδυασμό με τη σωστή χρήση του ανδρικού προφυλακτικού για τη μεγαλύτερη δυνατή προφύλαξη από τον HPV. Η δευτερογενής πρόληψη δηλαδή η ανεύρεση και θεραπεία προκαρκινικών αλλοιώσεων με τεστ-Παπ , κολποσκόπηση, DNA typing καθορίζονται από τον θεράποντα γυναικολόγο.
